Pemandangan interaktif Puncak Manglayang 360° . Coba tekan "click to view" untuk 'merasakan' keadaan di puncak Gunung Manglayang (1824 m dpl), Sumedang Jawa Barat.
8.28.2014
8.25.2014
Berkah Galunggung
Gunung Galunggung meletus pada tahun 1982. Tetapi sampai hari ini limpahan material vulkanik-nya masih bisa dimanfaatkan sebagai komoditas ekonomi bagi warga sekitar. Seolah tak habis padahal sudah lebih dari 25 tahun ditambang dan dimanfaatkan manusia.
8.22.2014
Nanjak (Lagi) Ke Manglayang
Kabita ku juragan Bobby Victorio Novarro, Rabu kemarin saya nanjak ke Manglayang via jalur barat/Palintang. Rencananya sendiri, akhirnya berdua bareng Gugún Kurniawan.
Dalam ekspetasi, jalur menuju puncak utama dari dinding Barat masih seperti tahun 2010. Saat itu saya dan Donnie D'daam Arie mudun dari puncak Manglayang setelah nanjak dari jalur Baru Beureum.
Ternyata empat tahun berselang di bulan yang sama, Agustus, jalan setapak menuju puncak Manglayang dari Barat sudah menghilang. Beruntung kami menemukan jalur rintisan baru, yang sepertinya belum lama dibuat. Mungkin baru sekitar dua - tiga minggu. Itupun setelah sebelumnya jalur itu diabaikan karena saya pikir merupakan jalur pencari kayu/pemburu.
Setelah mengikuti tag berwarna merah yang dipasang di pepohonan dan semak belukar, akhirnya kami mencapai puncak Manglayang pada sekitar 16.55. Itupun dengan susah payah mengingat kemiringan mencapai 45-60° serta energi kami yang sudah terkuras setelah sebelumnya sempat salah mengambil jalur selama dua jam.
Tiba di puncak puncak pun kami tidak bisa ke pelataran utama (yang ada makamnya). Lagi-lagi karena 'bala', sudah tertup semak belukar. Jalan setapak yang kami ikuti setibanya di puncak akhirnya berbelok ke kiri ke arah Baru Beureum. Tadinya saya ingin mengajak Ugun ke pelataran utama walau harus menerabas semak, tapi karena waktu semakin samporet dan menuju gelap niat itu dibatalkan.
Kami pun turun dari puncak sekitar 17.15 agar tidak terjebak gelap di kemiringan dinding barat Manglayang.
Manglayang memang tidak terlalu tinggi, hanya 1824 M dpl (berdasar Peta Rupabumi Indonesia lembar 1209-312 Ujung Berung), tapi dari jalur manapun, tanjakannya cukup menantang. Di Manglayang, kita akan merasakan bagaimana betapa dekatnya lutut kita dengan mulut saat menanjak. Cocok banget buat trial bagi teman-teman sebelum mencapai puncak gunung lain yang lebih tinggi.
Selamat buat Ugun yang sukses muncak di Manglayang pertama kalinya. Ulah kapok ya, engke deui mah disapatu. Ulah disendal :D
Dalam ekspetasi, jalur menuju puncak utama dari dinding Barat masih seperti tahun 2010. Saat itu saya dan Donnie D'daam Arie mudun dari puncak Manglayang setelah nanjak dari jalur Baru Beureum.
Ternyata empat tahun berselang di bulan yang sama, Agustus, jalan setapak menuju puncak Manglayang dari Barat sudah menghilang. Beruntung kami menemukan jalur rintisan baru, yang sepertinya belum lama dibuat. Mungkin baru sekitar dua - tiga minggu. Itupun setelah sebelumnya jalur itu diabaikan karena saya pikir merupakan jalur pencari kayu/pemburu.
Setelah mengikuti tag berwarna merah yang dipasang di pepohonan dan semak belukar, akhirnya kami mencapai puncak Manglayang pada sekitar 16.55. Itupun dengan susah payah mengingat kemiringan mencapai 45-60° serta energi kami yang sudah terkuras setelah sebelumnya sempat salah mengambil jalur selama dua jam.
Tiba di puncak puncak pun kami tidak bisa ke pelataran utama (yang ada makamnya). Lagi-lagi karena 'bala', sudah tertup semak belukar. Jalan setapak yang kami ikuti setibanya di puncak akhirnya berbelok ke kiri ke arah Baru Beureum. Tadinya saya ingin mengajak Ugun ke pelataran utama walau harus menerabas semak, tapi karena waktu semakin samporet dan menuju gelap niat itu dibatalkan.
Kami pun turun dari puncak sekitar 17.15 agar tidak terjebak gelap di kemiringan dinding barat Manglayang.
Manglayang memang tidak terlalu tinggi, hanya 1824 M dpl (berdasar Peta Rupabumi Indonesia lembar 1209-312 Ujung Berung), tapi dari jalur manapun, tanjakannya cukup menantang. Di Manglayang, kita akan merasakan bagaimana betapa dekatnya lutut kita dengan mulut saat menanjak. Cocok banget buat trial bagi teman-teman sebelum mencapai puncak gunung lain yang lebih tinggi.
Selamat buat Ugun yang sukses muncak di Manglayang pertama kalinya. Ulah kapok ya, engke deui mah disapatu. Ulah disendal :D
9.26.2013
AGUS, BOBOTOH PERSIB
Ngaranna basajan, Agus. Ngan nu ilahar dipaké ku urang Sunda keur ngaran lalaki. Umurna nitih 40 taunan, pangawakan sedeng. Teu jangkung, teu pendék, teu kuru, tapi teu lintuh ogé. Agus téh bobotoh Persib. Kuring kungsi panggih jeung manéhna 3 taun ka tukang di tribun Samping Barat keur diriung ku barudak nu hayang difoto bareng jeung Agus.
Najan ngaranna basajan tapi Agus téh istiméwa keur sakumna bobotoh mah. Totalitasna ka Persib teu kudu ditanya deui, méh unggal pertandingan kandang di SJH atawa Siliwangi, Bobotoh nu di Tribun Barat pasti panggih jeung Agus. Agus oge diistiméwakeun ku nu jaga karcis (usher). Manéhna mah gratis asup stadion téh, teu kudu maké karcis. Agus téh urang Ciparay.
Indit jeung balik lalajo Persib salawasna numpak sapédah. ‘Go green’ téa meureun sumangetna mah. Sabot balik lalajo Persib ti SJH, sababaraha kali kuring panggih jeung Agus keur ngaboséh sapedahna mapay jalan Cipatik ti SJH ka Kopo-keun. Tapi karék kamari tutas Persib maén vs Central Coast Mariners (24 September 2013), kuring ‘kawenehan’ boga ombér bisa ngobrol sakeudeung jeung Agus. Bisa nyokot gambarna di palebah jalan tol Kopo. Peuting-peuting basa Agus keur ngaboséh sapédahna rék balik ka Ciparay.
Soméah , teu talangké waktu kuring ménta idin keur motrét manéhna. Meunang sababaraha jeprétan, tuluy Kuring gé sempet nunutur tukangeun Agus nu ngaboséh sapédahna. Sajajalan Agus teu weléh males panggupay jelema-jelema anu ngagupayan ka manéhna. Cekéng gé, Agus mah istiméwa. Totalitas jeung loyalitasna ka Persib teu kudu diragukeun deui.
Kuring mah asa teu sanggup mun kudu total nurutan Agus. Asa keueung nempo kostum jeung dangdanana mun lalajo Persib. Tuda heueuh, batur mah lalajo Persib téh maké jérséy, kaos bulao Persib, kaos Bomber, Viking, Hooligan, atawa kakasualan (casuals), demi ari Agus mah konsistén pisan lalajo Persib maké kostum jeung di-mik ap siga... pocong!
Ciamis, 26 Séptémber 2013
9.02.2013
High Octane Away Day
Laga Persija vs Persib yang dilangsungkan di Sleman 28 Agustus 2013 yang lalu masih membekas di hati saya. Seumur-umur nonton bola, pertandingan kemarin adalah pertandingan yang sangat berkesan. Status pertandingan dengan penonton yang melibatkan kedua kelompok supporter lah yang membuat tensi pertandingan terasa tinggi.
Betapa tidak, Deu Jek yang biasanya kami 'chant' di stadion SJH/Siliwangi, hari itu ada tepat di hadapan para Bobotoh. Naluri agresi dan adrenalin pun mengalir deras membuat konsentrasi untuk menonton bola (dan memotret) menjadi terpecah.
Apalagi para Bobotoh baru bisa masuk sekitar pukul 16.00 atau setelah pertandingan berjalan 30 menit. Ternyata di saat kami masuk, pertandingan tengah berhenti di menit ke-17 akibat adanya kerusuhan antara Deu Jek vs Bobotoh/Viking.
Menurut berita yang beredar (dan saya ketahui setelah pulang), kerusuhan di 15 menit babak pertama itu terjadi setelah Bobotoh masuk ke Tribun Selatan (yang menurut perjanjian diperuntukan untuk Bobotoh). Di Tribun Selatan, para Bobotoh melepaskan dan mengambil spanduk/banner Deu Jek yang terpasang di Tribun Selatan. Terjadi kerusuhan akibat Deu Jek marah dan mengejar Bobotoh yang jumlahnya masih sedikit.
Di saat mereka mengejar itulah rombongan Bobotoh dari Bandung baru bisa masuk. Kedatangan kami pun disambut dengan beberapa lemparan batu dan lemparan petasan oleh Deu Jek dari Tribun Selatan ke parkiran.Sepertinya mengetahui kami datang, akhirnya Deu Jeuk kocar-kacir kembali ke Tribun Timur. Selain itu pihak Polres Sleman juga, katanya, melepaskan gas air mata ke kerumunan Deu Jek yang merangsek dari arah Tribun Selatan.
Tapi di luar semua yang terjadi di dalam lapangan, Saya sangat menikmati perjalanan ke Sleman ini. Ini adalah 'away day' pertama ke luar kota dengan tajuk pertandingan 'el classico'. Saya cenderung memaksakan diri untuk mengikuti tour berbahaya ini karena ingin memuntaskan proyek fotografi saya untuk www.matabobotoh.blogspot.com yang saya awali di tahun 2011.
Tetapi karena pertandingan ini pertandingan emosional, saya tidak terlalu banyak memotret. Emosi psikologis saya lebih terbangun untuk berhadapan dengan Deu Jek dalam 'open fight' daripada untuk memotret. Sepanjang pertandingan, saya lebih banyak mondar-mandir ke arah Tribun Selatan, yang menghubungkan Tribun Barat (Bobotoh - Viking) dengan Tribun Timur (Deu Jek). Berharap ada serangan dari Deu Jek atau ada komando untuk menyerang.
Tapi syukurlah, tidak terjadi kerusuhan yang lebih besar. Sampai pertandingan berakhir dengan skor 1-1 tidak ada 'open fight'. Ada beberapa gangguan dari deu Jek maupun Bobotoh, tetapi lebih condong pada terror mental untuk pemain. Di akhir pertandingan, kami masih menunggu 'saat itu' terjadi dan tidak mau keluar tribun walau sudah dihimbau oleh pihak kepolisian. Akhirnya kami baru bubar setelah perwakilan dari BCSx PSS Sleman/Slemania meminta kami untuk bubar.
Sungguh suatu pengalaman yang menyenangkan, mendebarkan, dan rasanya membuat 15 tahun lebih muda. Akan diingat dan diceritakan sepanjang masa pada anak cucu kelak bahwa Bobotoh berulangkali berani 'membirukan' stadion yang dikelola Persija pada pertandingan 'home' mereka. Sedangkan Deu Jek belum pernah menyentuh lagi stadion Siliwangi atau SJH semenjak tahun 1999. Di mana pada saat itu di terjadi kerusuhan antara Bobotoh vs Deu Jek di Stadion Siliwangi Bandung.
BAGIMU PERSIB, JIWA RAGA KAMI
Betapa tidak, Deu Jek yang biasanya kami 'chant' di stadion SJH/Siliwangi, hari itu ada tepat di hadapan para Bobotoh. Naluri agresi dan adrenalin pun mengalir deras membuat konsentrasi untuk menonton bola (dan memotret) menjadi terpecah.
Apalagi para Bobotoh baru bisa masuk sekitar pukul 16.00 atau setelah pertandingan berjalan 30 menit. Ternyata di saat kami masuk, pertandingan tengah berhenti di menit ke-17 akibat adanya kerusuhan antara Deu Jek vs Bobotoh/Viking.
Menurut berita yang beredar (dan saya ketahui setelah pulang), kerusuhan di 15 menit babak pertama itu terjadi setelah Bobotoh masuk ke Tribun Selatan (yang menurut perjanjian diperuntukan untuk Bobotoh). Di Tribun Selatan, para Bobotoh melepaskan dan mengambil spanduk/banner Deu Jek yang terpasang di Tribun Selatan. Terjadi kerusuhan akibat Deu Jek marah dan mengejar Bobotoh yang jumlahnya masih sedikit.
Bobotoh membakar Syal Deu Jek di MIS, 280813 |
Di saat mereka mengejar itulah rombongan Bobotoh dari Bandung baru bisa masuk. Kedatangan kami pun disambut dengan beberapa lemparan batu dan lemparan petasan oleh Deu Jek dari Tribun Selatan ke parkiran.Sepertinya mengetahui kami datang, akhirnya Deu Jeuk kocar-kacir kembali ke Tribun Timur. Selain itu pihak Polres Sleman juga, katanya, melepaskan gas air mata ke kerumunan Deu Jek yang merangsek dari arah Tribun Selatan.
Tapi di luar semua yang terjadi di dalam lapangan, Saya sangat menikmati perjalanan ke Sleman ini. Ini adalah 'away day' pertama ke luar kota dengan tajuk pertandingan 'el classico'. Saya cenderung memaksakan diri untuk mengikuti tour berbahaya ini karena ingin memuntaskan proyek fotografi saya untuk www.matabobotoh.blogspot.com yang saya awali di tahun 2011.
Match Steward mengamankan Red Flare yang dilemparkan Deu Jek ke tengah lapangan setelah pertandingan usai. Menjelang babak ke-2 Deu Jek melakukan hal yang sama. |
Tapi syukurlah, tidak terjadi kerusuhan yang lebih besar. Sampai pertandingan berakhir dengan skor 1-1 tidak ada 'open fight'. Ada beberapa gangguan dari deu Jek maupun Bobotoh, tetapi lebih condong pada terror mental untuk pemain. Di akhir pertandingan, kami masih menunggu 'saat itu' terjadi dan tidak mau keluar tribun walau sudah dihimbau oleh pihak kepolisian. Akhirnya kami baru bubar setelah perwakilan dari BCSx PSS Sleman/Slemania meminta kami untuk bubar.
Sungguh suatu pengalaman yang menyenangkan, mendebarkan, dan rasanya membuat 15 tahun lebih muda. Akan diingat dan diceritakan sepanjang masa pada anak cucu kelak bahwa Bobotoh berulangkali berani 'membirukan' stadion yang dikelola Persija pada pertandingan 'home' mereka. Sedangkan Deu Jek belum pernah menyentuh lagi stadion Siliwangi atau SJH semenjak tahun 1999. Di mana pada saat itu di terjadi kerusuhan antara Bobotoh vs Deu Jek di Stadion Siliwangi Bandung.
BAGIMU PERSIB, JIWA RAGA KAMI
4.04.2013
Pasukan Khusus Puragabaya dan Kopassus
Di dalam novel 'Pangeran Anggadipati' dari serial 'Seri Ksatria Hutan Larangan' atau Serial Puragabaya karya Saini K.M. (Bentang Pustaka, 2008), dikisahkan tentang sepak terjang satria Sunda , Pangeran Anggadipati saat menempuh pendidikan menjadi seorang Puragabaya.
Puragabaya adalah pasukan khusus dari kerajaan Pajajaran yang dikisahkan memiliki kemampuan keprajuritan (kanuragan) sekaligus kepanditaan. Proses menjadi seorang Puragabaya sangatlah berat, harus menempuh latihan dan gemblengan lahir batin hingga mereka bisa dikirimkan oleh Prabu Siliwangi menjalankan tugas-tugas khusus.
Setelah lulus, para Puragabaya ini hanya diperbolehkan menggunakan kujang sebagai senjatanya. Para Puragabaya tidak boleh menggunakan pedang, panah, tombak, dan senjata-senjata lain yang lebih besar atau lebih panjang dari kujang. Para Puragabaya ini dilatih untuk 'close combat' atau 'hand to hand combat'. Ini yang membuat mereka dilatih sangat keras, baik lahir maupun batin.
Selain untuk menjaga keselamatan Prabu Siliwangi dan anggota kerajaan lainnya, para Puragabaya ini juga dilatih untuk melakukan misinya secara 'stealth' (tarapti, rahasia, nyamuni) dan melumpuhkan musuhnya dengan sunyi. Oleh karena itu para Purabaya memiliki kemampuan khusus yang jarang dikuasai oleh prajurit lain.
Kepanditaan seorang Puragabaya juga menjadikan mereka prajurit yang sangat dekat Tuhannya. Karena mereka sadar bahwa tanpa bantuan Sang Hyang Tunggal, semuanya akan sia-sia. Oleh karena itu para Puragabaya jiwanya terisi pada pengabdian terhadap tuhannya. Para Puragabaya harus bisa menahan nafsu dan syahwat dunia. harus bisa menahan emosi di saat bertugas. Bila dibandingkan, Puragabaya ini mungkin mirip dengan prajurit-prajurit Sparta dalam film epik '300' (Warner Bros; 2006. Sutradara/Naskah: Zack Snyder).
'Lebih baik pulang nama daripada gagal dalam tugas'.
Mereka dilatih untuk berhasil, bukan untuk gagal :)
foto @Syailendrahafiz @KFPJatim di instagram RepublikaOnline
Mereka dilatih untuk berhasil, bukan untuk gagal :)
foto @Syailendrahafiz @KFPJatim di instagram RepublikaOnline
Serial Saini K.M. ini yang membuat saya semakin 'kagum' dengan Kopassus, satuan pasukan TNI AD, yang dalam fantasi saya dilatih sebagaimana para Puragabaya. Tentu hal ini juga beralasan, Kopassus TNI AD dinobatkan sebagai pasukan satuan khusus terbaik ke-2 dunia setelah SAS (Inggris). Prestasi Kopassus yang layak disebut adalah banyak negara-negara lain, terutama di Afrika, yang pasukan khususnya dilatih oleh anggota Kopassus TNI-AD.
Tetapi setelah kejadian penyerbuan LP Cebongan terkuak, saya cukup kecewa dengan Kopassus. Kecewa karena mereka tidak mempraktekkan apa yang telah mereka pelajari selama ini: Stealth dan Silent Kill. Apalagi cuma untuk 'membasmi' cecunguk-cecunguk kriminal yang tak berdaya di dalam LP. Kecewa karena oknum-oknum prajurit itu tidak mampu menghalau emosi, dendam dari jiwanya, padahal mereka telah berlatih keras untuk itu.
1.10.2013
TELEVISI - BUDI RAHAYU TAMSYAH (1982)
DUR bedug. Ngong adan. Nu imahna pipir masjid mah sok kahudangkeun, turug-turug ayeuna mah geus make spiker masjid téh. Matak éra mun sakalieun harorem teu salat subuh berjamaah téh.
Eta spiker téh minangka wakaf ti Ama Haji
Patah suwargi, kumplit jeung akina sagala anu dua belas volt, mani sadua-dua.
Disetrumna piligenti, ari mayarna maké duit kas masjid. Tambah gawé keur Mang
Merebot.
Nyata kagunaanana
teh lain ukur keur adan baé. Bubuhan deukeut ka Balé Désa, nya sok
dimangpaatkeun ka Pamaréntah Désa. Upamana baé basa rek bakti pikeun ngabatu
jalan désa, pisapoeeunana méh unggal w aktu Pa Wakil ngembarkeun make spiker
masjid. “Ulah hilap ka sakumna masarakat désa, énjing, dinten Jumaah supados
ngalaksanakeun bakti. Urang sami-sami ngalereskeun jalan désa."
Atuh dina prungna
bakti, éta spiker téh teu eureun-eureun disada ti mimiti nepi ka lekasanana.
Uar pangajak jeung sabangsana. Pa Lurah piligenti jeung Pa Wakil, maréntah ka
nu keur digarawé, atawa nganuhunkeun ka nu geus ngirim lalawuh. Da kitu
ilaharna, mun teu milu bakti piraku wé teu cai-cai acan mah. "Eta gé sami
kénéh bakti", cek Pa Lurah.
Jempé Pa Lurah
jeung Pa Wakil, ana celengkeung téh sora cempréng, sora bogana si Eméd. "Hatur
nuhun ka Mang Mansur anu tos badé ngintun leueuteunana, sareng hatur nuhun
deuih ka Mang Udin nu tos ngintun rokona anu teu acan dugi".
Nu ngadenge
sareuri. Nyuntik ti dituna mah, pedah Mang Mansur jeung Mang Udin teu katingali
bakti. Jeung enyana deuih, teu kungsi lila tingkurunyung titah- miana mawa
kulub hui, kulub sampeu, jeung roko. Geus kitu mah nu teu milu bakti téh
buru-buru bararangkirim. Tayohna mah sieun di kana spikerkeun. Ma’lum atuh di
kampung, teu sirikna ti tungtung nepi ka tungtung téh pada nyaho. Ngan aya untungna,
nu teu milu bakti teh kalolobaanana mah jalma nu kaitung mampuh.
Malah hiji poe mah
tina eta spiker teh kungsi aya bewara kieu: "Ka Bi Utih, diantos pisan ku
Ibu Lurah, énggal saurna téh. Tong hilap nyandak pesenanana téa. Hatur nuhun".
Lain sakali baé
kadéngé bewara nu sipatna pribadi téh. Ditujukeun ka Mang Anu, Bi Anu, Pa Anu,
Ibu Anu, kitu téa kieu téa. Ti saha wé datangna mah, sabab keuna ku paribasa:
uyah mah tara téés ka luhur.
Ku lantaran éta
spiker, barudak nu ngaji di masjid beuki rempeg baé. Méméh dur magrib geus
dariuk pahareup-hareup, padeukeut-deukeut kana mik. Pupujian patarik-tarik,
hayang kadéngé ku balaréa yén nu pangtarikna téh sora manéhna. Kakara eureun
mun geus dicaram ku Mang Merebot anu ogé guru ngajina. Breng salat, lebah amin
patarik- tarik deui baé, abong barudak.
Réngsé salat
magrib barudak mah terus ngaraji, bangun saregut naker. Upama dibéré talaran
susuratan, paheula-heula apal. Nu geus apal buru-buru ka hareup pikeun
norolangkeun nu geus kacangkemna, sorana ngahaja ditompokeun kana mik. Moal
manggih deui we bungahna téh, sorana bisa didéngé sahenteuna ge kadéngé ku nu
di luar.
Hiji mangsa, waktu
Jumaahan, saméméh manjing waktu bedug lohor Pa Lurah biantara.
"Assalamu’alaikum warohmatullahi
wabarakatuh".
Ditémbalan ku saur
manukna sidang jumah, "Waalaikumsalaam"
"Palawargi
masarakat désa sadayana, hapunten Sim Kuring ngiring nyarios heula sakedap.
Alhamdulillah désa urang téh baris meunang sumbangan televisi ti Pamaréntah, ku
nandakeun yén Pamaréntah aya perhatianana ka Urang. Ku kituna Sim Kuring salaku
Kepala Désa umajak ka sakumna masarakat désa sungkan bener-bener ngaronjatkeun
deui pangwangunan dina sagala widang. Kamari Sim Kuring disaur ka Kacamatan, tétéla
désa urang teh geus meunang pangajén anu hadé ti Pa Camat. Lian ti éta, Sim Kuring
miharep pikeun kapayunna sakumna masarakat désa kudu ngarojong kana program,
boh anu dijalankeun ku Pamaréntah atanapi Pamaréntahan Désa, saupamina baé bakti,
lajeng Keluarga Berencana, sareng nu sanésna. Margi éta téh engkéna pikeun
kapentingan urang-urang kénéh baé. Malah sakumaha anu tos disanggemkeun ku Pa
Camat, ieu sumbangan televisi teh pikeun ngaronjatkeun kanyaho, atawa élmu
pangaweruh urang. Tegesna mah ulah katinggaleun teuing. Demi maksudna anu utami
nya eta pikeun leuwih ngaronjatkeun deui hasil pangwangunan anu baris kahontal,
salian ti méré hiburan anu séhat ka masarakat désa.
Salajengna atuh éta
televisi téa baris dipasrahkeun ku tamu ti Kabupaten, ngahaja badé ka dieu
disarengan ku Pa Camat. Dupi waktosna dinten Ahad, pagéto. Ku kituna ka
masarakat désa enjing mah kedah beberesih, boh di bumina masing-masing. Utamina
anu kedah barérés téh nu bumina sisi jalan, lajeng jalan désa sareng di Balé Désa,
panginten éta mah kedah bakti. Sakali deui Sim Kuring nyuhunkeun perhatosanana.
Rupina mung sakitu baé ti Sim Kuring. Hatur nuhun, Wassalamualaikum warrohmatullohi
wabarrokatuh."
Sanggeus ngadéngé
kitu, sidang jumah boga carita séwang-séwangan, sakurang-kurangna dina jero haténa.
Ngan anu mimiti katangen nembongkeun kapanujuanana kana caritaan Pa Lurah téh
jajaran nu pangtukangna. Kawantu loba budak ngorana, jeung teuing wé ari nu
pangtukangna sok ribut lain wayah. Biasa.
Nu baralik
jumaahan mawa béja, béja pabéja-béja. Malah éta béja teh nerekab nepi ka désa-désa
di sabudeureunana. Poé Minggu baris sumping tamu ti Kabupaten badé masrahkeun
televisi. Demi masarakatna, bungah, reueus, jeung teuing rasa naon deui nu nyangkaruk
dina dadana. Anu pasti, isukna nu bakti leuwih rempeg, leuwih soson-soson
digarawéna. Ngarasa capé gawéna téh geuning teu mubadir, leuwih ti kitu ngarasa
aya pangajén kana hasil gawéna. Boga rasa sagala lakon gawena bakal kapalire.
Enya, ajén-inajén gumantung kana hasil gawéna.
Teu kacatur kumaha
raména acara papasrahan televisi téa, ngan tangtuna gé kajudi ku raména. Ramé
ku jelema, malah aya nu nyaruakeun jeung tujuh belas Agustusan sagala.
Masarakat némbongkeun kabungahna, nu jadi kabungah ogé pikeun nu saluhureunana.
Televisi nu jadi
lantaran kabungah saréréa, ayeuna geus nampeu di buruan Balé Désa. Maké hiji
tihang beusi nu jangkungna dua méter. Kotak paranti neundeunna dijieun tina
beusi sapaseun televisi tujuh belas inci. Ti dituna geus dicét sing sarwa konéng.
Ma’lum anyar, soréna jelema geus ngaliud di buruan Balé Désa rék lalajo
televisi téa. Geus puguh ari nu jagjag mah, hiji aki-aki nu geus rarempo
silihtungtun jeung incuna nyuay-nyuaykeun jelema réa.
"Cik. atuh
Ki, tos sepuh mah calik we di bumi," cek hiji pamuda.
"Ih, puguh
havang nyaho tilepsisi. Ulah wungkul cek béja."
"Sanes
tilepsisi Abah, tilipisi," incuna ngabenerkeun.
"Aeh. enya éta."
Jelema beuki moyég,
televisi can disetél kénéh baé. Manahoréng can aya akina.
"Ti batan
euweuh mah enggeus we atuh ganti ku Aki Nata," ceuk Si Eméd.
"Lain kalah
ka heureuy, Kéméd," Jurutulis nyereng,"Heug cokot anggursi ka ditu,
ka Mang Merebot. Béjakeun wé ceuk Pa Lurah kituh nginjeum heula aki nu anyar
nyetrum."
Teu réa carita Si
Eméd indit, kacelétot, teu inget yén aki Nata teh uana Jurutulis. Sarta teu
kungsi lila manéhna geus datang deui bari manggul aki, dituturkeun ku Mang
Merebot. Lebah lawang buruan Balé Désa ngarandeg heula, pok nanya ka hiji
mojang.
"Rek lalajo,
Nyi?"
Acan ge Nyi Mojang
ngajawab, ana gorowok téh ti Balé Désa.
"Buru-buru
atuh, Méd! Gampang ngaheureuyan awéwé", barang dilieuk, bréh Jang Aip mencrong
ka manéhna barina lajag- léjég.
"Kalem wé
atuh, Jang," témbal si Eméd.
"Lain
kalem-kalem, da nu ngadaragoan mah kesel."
"Enya,
masihna hampang aki téh."
"Heueuh,
lamun beurat buru-buru!" Jang Aip nyentak. Si Eméd teu némbal. Ari panas
mah geus tangtu, sok komo disentak hareupeun awewe. Ngagejrét, ceuk pangrasana.
Sanggeus
dipasang-pasang, cetrék atuh televisi teh disetél. Nu lalajo paeuleuh-euleuh.
Ahéng. Antukna ka bakating anteng méh lat poho kana waktu. Mang Merebot
ngilikan jam tuluy gura-giru indit ka masjid. Dur nakol bedug, terus adan. Nu
lalajo kalékéd naker rék ninggalkeun buruan Balé Désa téh, lir nu keur gawé
kagok ku hanca.
"Palawargi
sadayana, ayeuna tos manjing kana waktosna pikeun netepan magrib". Kakara
aya bewara kitu, da biasana méméh bedug gé jelema téh sok geus araya di masjid.
Mang Merebot
kaleungitan ku barudak nu sok pacowong-cowong pupujian di masjid méméh solat
magrib, kaleungitan ku hiji kaayaan. Malah saréngséna salat magrib gé sakedapan
masjid téh geus pada ninggalkeun. Tinggal Mang Merebot jeung Pa Haji Isak
katilu anakna Mang Merebot. Kitu gé budak mah geus élékésékéng baé, léngo deui
léngo deui kana panto. Mang Merebot surti, "jig, atuh Ya, bisi hayang
lalajo televisi mah."
Si Uya melong ka
bapana, nganuhunkeun, nu tadina alum téh ngadadak marahmay. Jung cengkat.
"Ngan kadé
ulah poho salat Isa."
"Mangga,"
tembal budak. Ka luar ti masjid teu sirikna notog-notogkeun manéh, hayang
buru-buru lalajo televisi jeung batur-baturna.
".... barudak
téh," ukur kitu caritana Mang Merebot. Neuteup kosong kajauhna.
"Biasa anyar
keneh. Engké gé lila-lila mah baroseneun," ceuk Pa Haji Isak, "Ngan
taya gorengna upama Emang ngusulkeun ka Pa Lurah supaya éta televisi téh
dipareuman heula ti saméméh magrib nepi ka bada Isa. Lain ku nanaon, ieu mah sangkan
teu ngaganggu kana ngajina barudak."
"Saé, saé éta
usul téh," Mang Merebot mairan bari unggut-unggutan tanda panuju, “Keun énjing
mah urang carioskeun ka Pa Lurah."
Isukna éta usul téh
dilaksanakeun, kitu gé sanggeus ramé heula padungdengan.
"Enggeus wé
atuh televisina pindahkeun ka hareupeun masjid," cek Si Eméd.
Tapi kaputusan Pa
Lurah tetep kudu dilaksanakeun Ngan hanjakal can gé isa-isa acan televisi téh
geus disetél deui. Horéng simanahoréng padamelan Ibu Lurah wiréh putrana anu
bungsu ngarenghik baé palay nongton televisi.
Barang
kabireungeuh ku barudak nu keur ngaraji, bet jadi siga nu paranas bujur, teu daék
cicing. Diukna padeukeut-deukeut kana panto. Mang Merebot nganaha-naha, kitu ge
ukur na jero hate. Ari Pa Lurah...
Ayeuna Désa téh
teu combrék teuing, komo di sabudeureun Balé Désa mah geus réa nu dadasar
ngadon dagang. Resep puguh gé, bari susuganan aya nu mileuleuheungkeun.
Nyi Amah gé harita
teh keur lalajo, ieu kasempetan hadé téh teu diantep ku Jang Aip, anu memang
geus aya sir ti anggalna kénéh.
"Nyi,
nongton?" manéhna nanya.
"Muhun,"
tembal Nyi Amah bari imut. Atuh puguh we pikeun Jang Aip mah asa dibéré haté.
"Sareng
saha?"
"Ah, duaan wé,"
Maksudna mah duaan jeung adina. Padahal teu kitu, sabab nu keur lalajo harita téh
leuwih ti sa-RT-eun. Ukur kitu, tungtung na mah paheneng-heneng. Panon lalajo
sotéh da ari kahayang mah bacéo. "Ah, isukan mah moal jeung si Toha,"
cek pikir Nyi Amah.
Batu turun keusik
naék, ku remen lalajo bareng téa, antukna mah lain ukur rindat jeung kelét baé.
Nepi ka hiji peuting wawuh, wanoh, jeung bogoh disampurnakeun ku indit ka nu
liuh. Nyampurnakeun kapanasaran anu dikipasan ku sétan. Hawa sucina désa
nyaksian dua raga nu nganteur pataremana dua rasa: cinta jeung nafsu, ngawujud
jadi lampah nu muyarkeun hiji ajén. Lantaran aya lolongkrang.
Sabuni-buni ge anu
modol, barang kaambeu bauna teu lila gé geus jadi sabiwir hiji. Si Anu jeung Si
Anu kapanggih keur anu ku Si Anu.
"Astagfirullahal’adzim",
Pa Haji Isak ngusap beungeut barang éta béja nepi kana ceulina, "Enya éta
téh, Mang?"
"Ari leres
henteuna mah wallohualam, da Emang gé ukur cek béja," tembal Mang Merebot.
"Lain, lamun
enya téa mah, Mang. Salila kuring inget asa kakara aya kajadian sarupa kitu di
dieu. Geus puguh ari di dayeuh mah da loba kacaritakeunana. Ngan urang téh kudu
asak sasar bisi ukur pitenah, jalma téa saha nu nyaho. Der deuih engké urang
kababawa milu mitenah jalma nu teu tuah teu dosa."
Tungtungna éta nu
jadi catur téh tepi ka Jang Aip. Paingan, ceuk pikirna, nu ngobrol sok
ngadak-ngadak eureun mun datang aing, atawa tingkecewis. Moal salah ngomongkeun
éta téh. Dina haténa aya prasangka, nu sok ngabarubahkeun sagala rupa.
Beungeut-beungeut katingalina siga kedok, dina basa karasana aya rasa anu
nyamuni.
Tangtu aya
sumberna, saha atuh nu geus ngaliarkeun taleus ateul teh? Naléngténg ka ditu ka
dieu, weléh taya jawaban anu pasti. Teu pegat harepan, manehna nanyakeun ka
hiji budak.
"Da .... da
... da abdi mah ... ceuk ... ceuk Kang Eméd," ngajawabna bangun kasima.
Ngadéngé kitu
beungeut Jang Aip reup geuneuk ray pias, awakna ngagidir nahan amarah. Leumpang
dangah sajajalan nananyakeun Si Eméd.
"Aya naon,
Jang?" teu nembalan. Nu nanya kitu lain saurang lain dua urang.
Barang gok jeung
Si Eméd, teu tata pasini deui ujug-ujug jekuk we atuh beungeut Si Eméd
diteunggeul.
"Wuaduh!"
Si Eméd ngagoak kagét jeung nyeri. Jang Aip rék mindo tapi kaburu dipisah ku
jalma réa nu tadi panasaran hayang nyaho nu baris kajadian. Jang Aip pada
ngarejeng.
"Leupaskeun!
Leupaskeun!" ceuk Jang Aip bari teterejelan. Gedé wawanén pangaruh bapa
gedé dunya.
"Ke. ke aya
naon ieu teh, Jang!"
"Ah, pokona
mah leupaskeun. Urang warah tah si bangkawarah téh!”
"Tenang,
tenang .... aya naon ieu téh, Méd?"
"...ka teuing",
témbal Si Eméd bari ngusapan pipi kéncana anu bengep, "Kasarumahan
meureun!"
"Sia ari
ngomong teh ulah sok sambarangan!" ceuk Jang Aip bari tutunjuk, dihalangan
ku Mang Endin.
"Ari aing
ngomong naon ka sia, hah?" Si Eméd ngalayanan. Bet sireum gé
ditincak-tincak teuing mah ngégél.
"Ah, siah,
sia nu ngagogoreng Aing jeung Nyi Amah!"
"Ari enya? Basa
keur malem Minggu di kebon tukangeun Balé Désa, saha? Bisi teu percaya jung
tanyakeun ka Si Otong jeung Si Karta."
Torojol Mang
Merebot. "Meunggeus, meunggeus! Nanahaonan ieu teh ngadon ribut di hareupeun
masjid. Astagfirullohal’adzim, siga nu tara ngaji baé. Cing, atuh sing
ngahargaan . . .. "
"Geus Jang
Aip, jeung Sia deuih Kéméd, milu ka Balé Désa," cek Pa Lurah nu anyar
datang aya nu nyusulan, "Kakara aing mah manggih nu kieu patut!"
Jang Aip jeung Si
Eméd dibawa ka Balé Désa, diabringkeun siga sakitan.
Dur bedug. Ngong
adan.
Di masjid ukur aya
Mang Merebot jeung Pa Haji Isak, bari pupujian ngadagoan nu lian anu masih kénéh
di Balé Désa.
Cetrek, televisi dipareuman.
Ikayasa - Bandung '82.
Manglé No. 837
13 Méi '1982.